ORTADOĞU
En eski uygarlıkların ve üç semavî dinin doğduğu, Asya, Afrika ve Avrupa kıtalarını birbirine bağlayan stratejik bölge.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Manzara fotoğrafı/bagdat-9.jpg)
BAĞDAT
İslâm dünyasının önemli tarih, ilim ve kültür merkezlerinden biri ve bugünkü Irak’ın başşehri.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Minyatür/kerkuk-1.jpg)
KERKÜK
Kuzey Irak’ın doğusunda tarihî bir şehir.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Manzara fotoğrafı/musul--irak-7.jpg)
MUSUL
Irak’ta tarihî bir şehir.
BASRA
Güney Irak’ta Hz. Ömer tarafından kurulan bir şehir.
KÛFE
Güney Irak’ta Hz. Ömer’in emriyle Sa‘d b. Ebû Vakkas tarafından kurulan şehir.
NECEF
Irak’ta Şiîler’ce kutsal sayılan tarihî şehir.
ATEBÂT
Irak’ta, Şiîler’ce mukaddes sayılan bazı ziyaret yerlerine verilen isim.
KĀDİSİYE SAVAŞI
Müslümanlara Kuzey Irak ve İran’ın kapılarını açan meydan savaşı (15/636).
SEVÂD
İslâm tarihinde Aşağı Irak bölgesine verilen ad.
IRAK SELÇUKLULARI
LAHMÎLER
III-VII. yüzyıllar arasında Irak’ta hüküm süren hıristiyan Arap hânedanı.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Vesikalık fotoğraf/faysal-i-1.jpg)
FAYSAL I
Irak kralı (1921-1933).
KĀSIM, Abdülkerîm
Irak’ta cumhuriyet yönetimini kuran asker ve devlet adamı.
el-MECMAU’l-İLMİYYÜ’l-IRÂKĪ
Irak’ta Arap dili ve edebiyatı ile diğer alanlarda ilmî çalışmalar yapan kurum.
HAFÂCE (Benî Hafâce)
Irak tarihinde önemli roller oynamış bedevî bir Arap kabilesi.
UKAYLÎLER
Irak, el-Cezîre ve Kuzey Suriye’de hüküm süren bir Arap hânedanı (990-1096).
ANNÂZÎLER
İran-Irak sınırındaki bölgede 991-1117 yılları arasında hüküm süren bir İslâm hânedanı.
MEZYEDÎLER
997-1163 yılları arasında Merkezî Irak’ta hüküm sürmüş bir İslâm hânedanı.
BÜVEYHÎLER
932-1062 yılları arasında İran ve Irak’ta hüküm süren Deylem asıllı bir hânedan.
AKKOYUNLULAR
XV. yüzyılda Doğu Anadolu, Azerbaycan ve Irak’ta hüküm süren Türkmen hânedanı (1340-1514).
KARAKOYUNLULAR
Doğu Anadolu, Azerbaycan, İran ve Irak’ta hüküm süren Türkmen hânedanı (1351-1469).
CELÂYİRLİLER
1340-1431 yılları arasında İran’ın batısı ile Kuzey Irak’ta hüküm süren Moğol hânedanı.
VÂSIT
Irak’ta bugün mevcut olmayan tarihî bir şehir.
ENBÂR
Irak’ta Fırat’ın sol sahilinde harabeleri bulunan tarihî bir şehir.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Manzara fotoğrafı/tikrit-1.jpg)
TİKRÎT
Irak’ta tarihî bir şehir.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Manzara fotoğrafı/suleymaniye--irak-1.jpg)
SÜLEYMANİYE
Kuzey Irak’ta bir şehir.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Diğer fotoğraf/erbil-1.jpg)
ERBİL
Kuzey Irak’ta şehir.
HULVÂN
Irâk-ı Arap ile Irâk-ı Acem sınırında kurulmuş tarihî bir şehir.
AMÂRE
Güneydoğu Irak’ta Meysân ilinin merkezi.
KÛTÜL‘AMÂRE
Güneydoğu Irak’ta bulunan Vâsıt muhafazasının merkezi.
ŞEHRİZOR
Kuzey Irak’ta tarihî bölge.
BATÎHA
Güney Irak’ta Kûfe, Vâsıt ve Basra arasında Fırat ile Dicle nehirlerinin meydana getirdiği bataklık bölge.
NİNEVÂ
Asur Krallığı’na başkentlik yapan ve harabeleri günümüzde Irak sınırları içinde bulunan tarihî şehir.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Diğer fotoğraf/babil-1.jpg)
BÂBİL
Eski Mezopotamya’nın en büyük ve en ünlü şehri.
ŞATTÜLARAP
Irak’ın güneyinde Dicle ve Fırat’ın birleşmesiyle oluşan nehir.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Harita/firat-1.jpg)
FIRAT
Türkiye topraklarından doğup Irak’ta Dicle ile birleştikten sonra denize ulaşan akarsu.
DİCLE
Türkiye topraklarından doğup Irak’ta denize ulaşan akarsu.
BASRA KÖRFEZİ
Arabistan yarımadasının doğusu ile İran’ın güneybatısı arasında kalan Hint Okyanusu’na bağlı körfez.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Bina fotoğrafı/azamiye-kulliyesi-1.jpg)
ÂZAMİYE KÜLLİYESİ
Bağdat’ta İmâm-ı Âzam Ebû Hanîfe’nin türbesi etrafında teşekkül eden külliye.
ABDÜLKĀDİR-i GEYLÂNÎ KÜLLİYESİ
Bağdat’ta Bâbüşşeyh mahallesinde bulunan külliye.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Bina fotoğrafı/maruf-i-kerhi-kulliyesi-1.jpg)
MA‘RÛF-i KERHÎ KÜLLİYESİ
Bağdat’ta Ma‘rûf-i Kerhî’nin kabri etrafında şekillenen külliye.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Bina fotoğrafı/musa-kazim-kulliyesi-4.jpg)
MÛSÂ KÂZIM KÜLLİYESİ
Bağdat’ta on iki imamdan Mûsâ el-Kâzım’ın kabri etrafında teşekkül eden külliye.
![](https://cdn.islamansiklopedisi.org.tr/gorsel/m/Bina fotoğrafı/meshed-i-ali-1.jpg)
MEŞHED-i ALİ
Irak’ın Necef şehrinde Hz. Ali’nin mezarı etrafında gelişen külliye.
KARÂÎLİK
Milâdî VIII. yüzyılda Irak’ta doğan ve Tanah’ı dinî hükümlerin yegâne kaynağı olarak kabul eden yahudi mezhebi.
İSLÂM KONFERANSI TEŞKİLÂTI
İslâm ülkelerini bir çatı altında toplayan milletlerarası kuruluş.
ARAP BİRLİĞİ
Mısır, Suudi Arabistan, Irak, Ürdün, Suriye, Lübnan ve Yemen tarafından 1945’te kurulan birlik.
ARAP EKONOMİK BİRLİĞİ KONSEYİ
Arap Birliği’ne üye ülkeler arasındaki ekonomik ilişkileri düzenleyen kuruluş.
SÂDÂBÂD PAKTI
1937 yılında Türkiye, İran, Irak ve Afganistan arasında yapılan bölgesel iş birliği ve saldırmazlık antlaşması.
BAĞDAT PAKTI
1955 yılında Türkiye, İran, Irak, Pakistan ve İngiltere arasında kurulan bölgesel savunma iş birliği ittifakı.
PANARABİZM
Bütün Araplar’ı tek bir siyasî birlik altında birleştirme ideolojisi.
ASYA
Dünyanın en büyük kıtası.
IRAK
Türk mûsikisinde bir perde ve birleşik makam.