MUSTAFA KARA - TDV İslâm Ansiklopedisi

ABÂPÛŞ-i VELÎ
Mevlevî tarikatı şeyhlerinden.

ABAZA ŞEYHİ
Bayramiyye tarikatı şeyhlerinden, âlim, mutasavvıf.

ABDULLAH BOSNEVÎ
Fuṣûṣü’l-ḥikem şerhiyle tanınan âlim ve mutasavvıf.

ABDULLAH-ı İLÂHÎ
Nakşibendiyye tarikatının Anadolu ve Rumeli’de yayılmasına öncülük eden mutasavvıf, âlim ve şair.

ABDULLAH b. MUHAMMED b. MÜNÂZİL
İlk dönem Melâmîler’inin önemli temsilcilerinden biri.

ABDÜLLATÎF el-KUDSÎ
Zeyniyye tarikatını Anadolu’ya getiren âlim ve sûfî.

AHMED el-ALEVÎ
Şâzeliyye’nin Derkāviyye koluna bağlı Aleviyye tarikatının kurucusu.

AHMED el-BEDEVÎ
Kuzey Afrika ve Mısır’ın en büyük velîsi olarak kabul edilen mutasavvıf, Bedeviyye tarikatının kurucusu.

AHMED b. HADRAVEYH
İlk sûfîlerden ve Melâmetiyye’nin ilk temsilcilerinden.

BÂLÎ EFENDİ, Sofyalı
Fuṣûṣü’l-ḥikem şârihi, âlim, şair ve mutasavvıf.

BEDEVİYYE
Ahmed el-Bedevî (ö. 675/1276) tarafından kurulan ve daha çok Mısır’da yaygın olan bir tarikat.

BİŞR el-HÂFÎ
İlk devir sûfîlerinden.

CA‘FER el-HULDÎ
İlk sûfîlerin menkıbelerini toplayıp yazması ve rivayet etmesiyle tanınan mutasavvıf.

CÂMİU KERÂMÂTİ’l-EVLİYÂ
Yûsuf b. İsmâil en-Nebhânî’nin (ö. 1932) sûfîlerin hayatı, menkıbe ve kerametlerine dair eseri.

CEM‘İYYET-i SÛFİYYE
II. Meşrutiyet’in ilânından sonra tarikat mensuplarının İstanbul’da kurdukları cemiyet.

CERÎDE-i SÛFİYYE
II. Meşrutiyet’in ilânından sonra yayımlanan dinî-tasavvufî dergi.

CÛZCÂNÎ, Ebû Ali
İlk devir sûfîlerinden.

CÜNÛNÎ AHMED DEDE
Bursa Mevlevîhânesi’nin kurucusu mutasavvıf-şair.

DÂRÂNÎ
İlk zâhidlerden.

DÂVÛD et-TÂÎ
İlk dönem sûfî ve zâhidlerinden.

EBÛ MUHAMMED el-CERÎRÎ
İlk dönem sûfîlerinden.

EBÜ’l-ALÂ AFÎFÎ
Felsefe ve tasavvufla ilgili araştırmalarıyla tanınan Mısırlı âlim.

EBÜ’l-HÜSEYİN en-NÛRÎ
Nûriyye adıyla bilinen tasavvufî bir akımın öncüsü.

EMÎR BUHÂRÎ
İstanbul’da ilk Nakşibendî tekkesini kuran mutasavvıf.

EŞREFİYYE
Kādiriyye tarikatının Eşrefoğlu Rûmî’ye (ö. 874/1469-70 [?]) nisbet edilen bir kolu.

EŞREFZÂDE AHMED ZİYÂEDDİN
Gülzâr-ı Sulehâ adlı eseriyle tanınan mutasavvıf.

EVRÂD
Allah’a yaklaşmak için belirli zamanda ve belli miktarda yapılan ibadet, dua ve zikri ifade eden tasavvuf terimi.

FENÂ
Kulun kendi fiil ve davranışlarını görmekten fâni olup gerçek kul olma noktasına ulaşması anlamında bir tasavvuf terimi.

GÜLŞENİYYE
Halvetiyye tarikatının İbrahim Gülşenî’ye (ö. 940/1534) nisbet edilen bir kolu.

HAKÎM ATA
Ahmed Yesevî’nin halifelerinden Türkistanlı mutasavvıf şair.

HAMDÛN el-KASSÂR
Mutasavvıf, Melâmetiyye akımının ilk temsilcisi.

HANYA MEVLEVÎHÂNESİ
1880-1924 yılları arasında Hanya’da faaliyet gösteren mevlevîhâne.

HAVF
İnsanın Allah katındaki durumu hakkında hissettiği korku ve kaygıları ifade etmek üzere kullanılan bir terim.

el-HİKEMÜ’l-ATÂİYYE
Şâzeliyye şeyhlerinden İbn Atâullah el-İskenderî’nin (ö. 709/1309) sözlerini ihtiva eden eseri.

HİKMET / 4. Bölüm: TASAVVUF
Din ve felsefe alanında kullanılan geniş kapsamlı bir terim.

HOCAZÂDE AHMED HİLMİ
Hadîkatü’l-evliyâ adlı eseriyle tanınan müellif.

HÜSÂMEDDİN BURSEVÎ
Semerkandiyye tarikatına mensup mutasavvıf şair.

ISTILÂHÂTÜ’s-SÛFİYYE
Tasavvuf terimlerini açıklayan eserlerin ortak adı.

İBN ABBÂD er-RUNDÎ
Ġays̱ü’l-mevâhib adlı eseriyle tanınan Şâzelî şeyhi.

İBN ACÎBE
Faslı âlim, müfessir, Şâzelî-Derkāvî şeyhi.

İBN ATÂULLAH el-İSKENDERÎ
el-Ḥikemü’l-ʿAtâʾiyye adlı eseriyle tanınan sûfî.

İBN TEYMİYYE, Takıyyüddin / 3. Bölüm: Tasavvufla İlgili Görüşleri
Görüş ve eleştirileriyle İslâm düşüncesinin gelişmesine tesir eden Selefî âlimi, müctehid.

İSHAK EFENDİ, Harputlu
Hıristiyanlık, Bektaşîlik ve Hurûfîlik aleyhindeki eserleriyle tanınan âlim.

İZBUDAK, Veled Çelebi
Dil âlimi, son dönem Mevlevî şeyhlerinden.

KÜÇÜK HÜSEYİN EFENDİ
Nakşibendî-Hâlidî şeyhi.

MUHİBBÂN
II. Meşrutiyet’in ilânından sonra yayımlanan siyasî, dinî ve tasavvufî dergi.

MÜRSÎ
Şâzelî şeyhi.

TASAVVUF
II. Meşrutiyet’in ilânından sonra yayımlanan dinî-tasavvufî dergi.

TEKKE / 1. Bölüm
Bir şeyhin yönetiminde tasavvuf eğitiminin verildiği mekân.

YÂKUB HAN KÂŞGARÎ
Diplomat, Halvetî-Şâbânî şeyhi.