Bilecik Söğüt’te doğdu (1950). İstanbul İmam-Hatip Okulu’ndan (1968) ve Pertevniyal Lisesi’nden (1969), daha sonra İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü’nden (1972) ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü’nden (1973) mezun oldu. “Dinler Tarihi Açısından Şehristânî ve el-Milel ve’n-Nihal” adlı takdim teziyle İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü’ne öğretim üyesi oldu (1977). Enstitünün 1982 yılında Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ne dönüşmesinden sonra aynı adlı teziyle (danışman: Prof.Dr. Hikmet Tanyu) doktora unvanını aldı (1983). Aynı fakültede 1988 yılında doçent, 1994’te de profesör oldu.
Bir süre İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü’nde kütüphane memuru olarak çalıştı (1974-1977). Önce dinler tarihi asistanı olarak akademik kadroya geçtiği bu enstitüde, ardından Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde uzun yıllar öğretim üyesi olarak görev yaptı ve buradan emekli oldu (1977-2017). 2005-2009 yılları arasında Diyanet İşleri Başkanlığı Paris Din Hizmetleri Müşavirliği görevinde bulundu. 2017 yılından itibaren İbn Haldun Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi’nde dinler tarihi öğretim üyesi olarak çalıştı.
4 Mart 2021’de İstanbul’da vefat etti ve Ümraniye Kocatepe Mezarlığı’na defnedildi.
Kuruluş aşamasından (1981-1982) itibaren
TDV İslâm Ansiklopedisi çalışmalarına önemli katkıları oldu; Danışma Kurulu (1999-2000), Yönetim Kurulu (2003-2006) ve Ansiklopedi İnceleme Kurulu (2003-2006) üyeliklerinde bulundu. Müellif-redaktör ve Dinler Tarihi İlim Heyeti başkanı olarak ansiklopedi mutfağında bizzat hizmet verdi; 92 madde veya madde bölümü telif etti, çok sayıda maddenin ilmî redaksiyonunu yaptı. Bu hizmetleri sebebiyle Diyanet İşleri Başkanlığı’nın “Yüzyılın İslam Kültür Hizmeti Onur ve Hizmet Ödülleri” kapsamında hizmet ödülüne lâyık görüldü (2014).
İlmî ve akademik çalışmaları dinler tarihi alanında, özellikle de Yahudilik ve Kitâb-ı Mukaddes üzerinde yoğunlaşmakla birlikte İslâm ilimlerinin farklı alanlarında çok sayıda telif ve tercüme eser, kitap bölümü ve makale kaleme aldı.
“Metin Muhteva ve Kaynak Açısından Yahudi Kutsal Kitapları” (yayımlanmamış doçentlik takdim tezi, 1988), “Metin Muhteva ve Kaynak Açısından Barnaba İncili” (yayımlanmamış profesörlük takdim tezi, 1994),
Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri (ed. Ö. Faruk Harman, İstanbul 2004), “L’administration des cultes en Turquie” (
L'administration des cultes dans les pays de l'Union Europeenne, ed. B. Basdevant-Gaudemet, Leuven 2008 içinde, s. 197-205), “Bir Disiplin Olarak Dinler Tarihi’nin Ortaya Çıkışı (Doğu-Batı)” (
Türkiye’de Dinler Tarihi: Dünü, Bugünü, Geleceği, Ankara 2010 içinde, s. 23-48) ve
Kudüs’ün Gizemli Tarihi (İstanbul 2016) bunlardan bazılarıdır. Ayrıca Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM) tarafından yayımlanan
İlmihal I: İman ve İbadetler (İstanbul 1998, 2017) ve
İlmihal II: İslâm ve Toplum (İstanbul 1999, 2017) adlı eseri hazırlayan heyet içinde yer aldı.
Güncelleme Tarihi: 05.03.2021
x
BAŞKA BİR MADDE GÖSTER