FERİDUN EMECEN

Müellif toplam 124 madde veya madde bölümü telif etmiştir.

TDV İslâm Ansiklopedisi’ne katkıda bulunduğu ilim dalları:

İslam Tarihi ve Medeniyeti, İslam Toplumları ve Coğrafyası, Türk Tarihi ve Medeniyeti

Müellifin özgeçmişi

Giresun Bulancak’ta doğdu (1959). Samsun Çarşamba Lisesi’nden (1975) ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nden (1979) mezun oldu. Aynı fakültenin Tarih Bölümü’nde “XVI. Asırda Manisa Kazası” başlıklı teziyle doktorasını tamamladı (danışman: Prof.Dr. Bekir Kütükoğlu, 1985). “Kanuni Sultan Süleyman Devri” başlıklı takdim çalışmasıyla doçent (1989), “Unutulmuş Bir Cemaat: Manisa Yahudileri” başlıklı takdim teziyle profesör (1995) unvanını aldı.

Yeniçağ Tarihi Kürsüsü asistanı olarak intisap ettiği (1981) İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nden emekli oluncaya kadar uzun yıllar (1987-2012) öğretim üyesi olarak görev yaptı, çok sayıda öğrenci yetiştirdi ve çeşitli idarî görevlerde bulundu. Emekliliğinin ardından İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde başladığı dekanlık görevini halen sürdürmektedir.

1995-2000 yıllarında Türk Tarih Kurumu aslî üyeliğinde bulundu. 2014’te aynı kurumun şeref üyeliğine, 2018’de de Bilim Kurulu üyeliğine seçildi. Aynı zamanda 2012’den beri Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) aslî üyesidir.

TDV İslâm Ansiklopedisi’ne başlangıcından itibaren müellif-redaktör, Türk Tarihi ve Medeniyeti İlim Heyeti üyesi (1987-2002) ve başkanı (2002-2016) olarak hizmet verdi; 124 madde veya madde bölümü kaleme aldı, birçok maddenin ilmî redaksiyonunu yaptı, bazılarını yeniden telif etti. Bu çalışmaları sebebiyle Diyanet İşleri Başkanlığı’nın, “Yüzyılın İslâm Kültür Hizmeti Onur ve Hizmet Ödülleri” kapsamında hizmet ödülüne layık görüldü (2014). Aynı yıl Elginkan Vakfı tarafından kendisine “Türk Kültürü Araştırma Ödülü” verildi.

İlmî ve akademik çalışmaları kuruluş döneminden itibaren klasik dönem Osmanlı tarihi üzerinde yoğunlaşmıştır.

XVI. Asırda Manisa Kazası (Ankara 1989, 2013), İlk Osmanlılar ve Batı Anadolu Beylikler Dünyası (İstanbul 2001; genişletilmiş ve gözden geçirilmiş yeni baskı, İstanbul 2012, 2016), Osmanlı Klasik Çağında Siyaset (İstanbul 2009, 2018), Osmanlı Klasik Çağında Savaş (İstanbul 2010, 2018), Yavuz Sultan Selim (İstanbul 2010; gözden geçirilmiş yeni baskı 2016, 2019), Osmanlı Klasik Çağında Hanedan, Devlet ve Toplum (İstanbul 2011, 2018), Fetih ve Kıyamet: 1453 (İstanbul 2012, 2018), Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluş ve Yükseliş Tarihi: 1300-1600 (İstanbul 2015, 2019) başlıca eserleri arasında sayılabilir.

Güncelleme Tarihi: 2 Ocak 2020

Müellifin telif ettiği maddeler veya madde bölümleri

ABDULLAH LEBÎBÂ
XVIII. yüzyılın ikinci yarısında yaşamış Osmanlı tarihçisi ve kadısı.

ABDULLAH PAŞA, Muhsinzâde
Osmanlı vezîriâzamı.

ABDULLAH b. SUÛD
Necid’de hüküm süren Suûdî ailesine mensup Vehhâbî emîri.

ABDÜLAZÎZ b. MUHAMMED b. SUÛD
Necid’de hüküm süren Suûdî ailesine mensup Vehhâbî emîri.

AFYONKARAHİSAR
İçbatı Anadolu’da şehir ve bu şehrin merkez olduğu il.

AĞIL RESMİ
Osmanlılar’da hayvan sürülerinin barındırıldıkları yer için alınan bir vergi türü.

AĞNAM RESMİ
Osmanlılar’da küçükbaş hayvandan alınan bir vergi.

AHMED PAŞA, Şehlâ
Osmanlı sadrazamı.

AKÇA KOCA
Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda hizmeti geçen uç beyi.

AKHİSAR
Ege bölgesinde Manisa iline bağlı ilçe merkezi.

AKKÂ
Filistin’in batı kıyısında bulunan bir sahil şehri.

AKTEPE, M. Münir
Osmanlı tarihçisi.

ALACAHİSAR
Sırbistan’da Kruševac şehrinin Osmanlılar dönemindeki adı.

ALAŞEHİR
Ege bölgesinde Manisa iline bağlı ilçe merkezi.

ALİ BEY, Bulutkapan
XVIII. yüzyılın ikinci yarısında bir süre Mısır’a hâkim olan Kölemen beyi.

ALİ PAŞA, Sürmeli
Osmanlı sadrazamı.

AMASYA
Karadeniz bölgesinin iç kesiminde şehir ve bu şehrin merkez olduğu il.

AMASYA ANTLAŞMASI
Osmanlı Devleti ile İran arasında yapılan ilk antlaşma (11 Receb 962 / 1 Haziran 1555).

ANADOLU / 8. Bölüm: Sosyoekonomik Hayat ve Şehirleşme
Türkiye’nin Asya kıtası üzerinde bulunan kesimi.

ANTALYA
Akdeniz bölgesinde şehir ve bu şehrin merkez olduğu il.

ATIYYE-i SENİYYE
Padişahlar tarafından çeşitli kimselere verilen hediyeler için kullanılan bir tabir.

ATÛFETLÜ
Osmanlılar’da resmî yazışmalarda kullanılan bir hitap şekli.

AYASULUK / 1. Bölüm: TARİH
Antik Efes’in bulunduğu yerde kurulmuş olan ve bugün Selçuk adını taşıyan Ortaçağ’ların önemli bir dinî ve ticarî merkezi.

AYDIN
Ege bölgesinde şehir ve bu şehrin merkez olduğu il.

BÂLÂ
Osmanlı Devleti’nde XIX. yüzyıldan itibaren kullanılan bir mülkî rütbe.

BALAT
Antik Milet şehrinin harabeleri üzerinde kurulan Ortaçağ’ların önemli ticaret limanı ve şehri.

BANALUKA
Bosna-Hersek’te bir şehir.

BAŞBÂKİ KULU
Osmanlı maliye teşkilâtında defterdarlığa bağlı yoklama ve vergi bakaya tahsili ile görevli âmir.

BAŞMUHASEBE KALEMİ
Osmanlı maliyesinin en önemli kalemlerinden biri.

BAŞMUKĀTAA KALEMİ
Osmanlılar’da defterdarlığa bağlı kalemlerden biri.

BAŞTİNA
Osmanlılar’da genellikle Balkanlar’daki gayri müslim halkın elinde bulunan büyük çiftliklere verilen ad.

BEDEL
Osmanlılar’da bir çeşit vergi terimi.

BENNÂK
Osmanlılar’da evli aile reislerinden alınan şahıs vergisi.

BEREKÂT
Mekke emirliği yapmış olan birkaç şahsın adı.

BERGAMA
İzmir iline bağlı bir ilçe merkezi.

BİGA
Çanakkale iline bağlı bir ilçe merkezi.

BİLECİK
Marmara bölgesinde bir şehir ve bu şehrin merkez olduğu il.

BİRGİ
Aydınoğulları Beyliği’nin ilk merkezi, bugün İzmir ilinin Ödemiş ilçesine bağlı bucak.

BOSNA EYALETİ
Osmanlılar zamanında Balkanlar’da önce sancak beyliği iken 1580’den itibaren beylerbeyilik olan bir idarî birim.

CANBİRDİ GAZÂLÎ
Kanûnî Sultan Süleyman’ın tahta çıkışından hemen sonra ilk büyük isyanı çıkaran eski bir Memlüklü emîri, Osmanlılar’ın Şam beylerbeyi.

CEBELÜ
Osmanlılar’da timar sahiplerinin sefere götürmekle yükümlü oldukları tam teçhizatlı asker.

CEZZÂR AHMED PAŞA
XVIII. yüzyıl sonlarında Suriye bölgesinin idaresinde önemli rol oynayan, Akkâ müdafaasıyla meşhur Osmanlı valisi.

CULLÂH
Osmanlılar döneminde dokumacılıkla uğraşan esnafa verilen genel ad.

CÜNEYD BEY
İzmir beyi olarak da bilinen son Aydınoğlu beyi.

ÇEKOSLOVAKYA / 3. Bölüm
Ocak 1993’te Çek ve Slovakya cumhuriyetlerine ayrılan bir Orta Avrupa ülkesi.

ÇELTİK
Kabuğu ayıklanmamış pirince (oryza sativa) ve bitkisine verilen ad.

ÇILDIR EYALETİ
Osmanlılar döneminde bugünkü Çıldır, Ardanuç, Şavşat, Oltu yöresiyle Gürcistan Cumhuriyeti’ndeki Ahıska ve civarını içine alan idarî bölge.

ÇİFT RESMİ
Osmanlılar’da çiftçinin elindeki toprak için ödemekle yükümlü olduğu bir vergi türü.

DEVRE ÇIKMA
Osmanlılar’da taşrada görev yapan idarecilerin çeşitli meseleler dolayısıyla kendi sorumluluk bölgelerini dolaşmalarını ifade eden bir tabir.

DÖNÜM
Osmanlılar döneminde kullanılan bir arazi ölçü birimi.

DRAMA
Yunanistan’ın Makedonya kesiminde bulunan eski bir Osmanlı şehri.

EBÛ NÜMEY
Mekke emîri.

ESKİŞEHİR / 1. Bölüm
İç Anadolu bölgesinde şehir ve bu şehrin merkez olduğu il.

FAHREDDİN, Ma‘noğlu
Lübnan’da bağımsız bir idare kurmak üzere Osmanlılar’a isyan eden Dürzî emîri.

FODULA
Osmanlılar’da çeşitli kesimlere dağıtılmak üzere pişirilen pide şeklinde yassı bir çeşit ekmek.

GELİBOLU
Çanakkale iline bağlı ilçe merkezi.

GİRESUN
Karadeniz bölgesinin doğu kesiminde şehir ve bu şehrin merkez olduğu il.

GÜLBAHAR HATUN
II. Bayezid’in annesi.

HAÇOVA MEYDAN SAVAŞI
Osmanlı ordusu ile Arşidük Maximilien kumandasındaki Avusturya ordusu arasında 1596’da Haçova’da yapılan savaş.

HADIM ALİ PAŞA
Macaristan’da Osmanlı hâkimiyetinin yerleşmesinde rol oynayan Budin beylerbeyi.

HALİL PAŞA YURDU
XVII. yüzyılın ikinci yarısında, Nogaylar’ı yerleştirmek üzere Tuna nehri ağzının kuzeyinde Osmanlılar tarafından teşkil edilen arazi.

HARAÇGÜZÂR
Osmanlılar’da haraç verme mükellefiyetini ifade eden bir tabir.

HASAN PAŞA, Eyüplü
Bağdat valisi.

HASAN PAŞA, Kethüdâ
Osmanlı sadrazamı.

HIZIR İLYAS
Târîh-i Enderûn adlı eseriyle tanınan Osmanlı tarihçisi ve kadısı.

HUDÂVENDİGÂR
Osmanlı idarî teşkilâtında merkezi Bursa olan sancağın adı.

IRAKEYN SEFERİ
Kanûnî Sultan Süleyman’ın 1533-1535 yılları arasında yaptığı ilk İran seferi.

ISPARTA / 1. Bölüm
Akdeniz bölgesinde şehir ve bu şehrin merkez olduğu il.

İBRÂHİM
Osmanlı padişahı (1640-1648).

İBRÂHİM HAN
İbrâhim Hanzâdeler ailesinin kurucusu, Osmanlı devlet adamı.

İBRÂHİM PAŞA, Makbul
Osmanlı vezîriâzamı.

İLYAS BEY
Menteşeoğulları’nın son beyi.

İMROZ
Bugün Gökçeada adıyla bilinen, Çanakkale iline bağlı ilçe ve ada.

ÎSÂ BEY
XV. yüzyıl ortalarında Üsküp ve Bosna sancak beyliklerinde bulunan uç beyi.

İSHAK BEY
Osmanlı uç beyi.

İSMÂİL
Tuna deltasında eski bir Osmanlı kalesi ve kasabası.

İSTANBUL / 2. Bölüm
Marmara bölgesinde Türkiye’nin en büyük şehri ve aynı adı taşıyan küçük bir ilin merkezi.

İSTANKÖY
Ege denizinde Kos adasının Osmanlı döneminde ve günümüzdeki adı.

İZZÎ SÜLEYMAN EFENDİ
Osmanlı vak‘anüvisi.

KARA AHMED PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.

KOCA MUSTAFA PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.

KORKUT, Şehzade
Osmanlı şehzadesi.

KOSOVA SAVAŞLARI
Türkler’in Balkanlar’da hâkimiyetini sağlayan, ilki 791 (1389), diğeri 852’de (1448) yapılan iki savaş.

LİMNİ
Ege denizinde Yunanistan’a bağlı ada.

MAL HATUN
Osmanlı Beyliği’nin kurucusu Osman Bey’in hanımı.

MANİSA / 1. Bölüm
Ege bölgesinde şehir ve bu şehrin merkez olduğu il.

MEHMED III
Osmanlı padişahı (1595-1603).

MEHMED PAŞA, Sultanzâde
Osmanlı sadrazamı.

MERCİDÂBIK MUHAREBESİ
Osmanlılar ile Memlükler arasında 922 (1516) yılında yapılan savaş.

MOHAÇ MUHAREBESİ
Osmanlılar’la Macarlar arasında 932 (1526) yılında yapılan meydan savaşı.

MUSTAFA I
Osmanlı padişahı (1617-1618, 1622-1623).

NAKŞA
Ege denizinin güneybatısında Yunanistan’a bağlı ada.

NİĞBOLU SAVAŞI
Osmanlılar ile Haçlı kuvvetleri arasında Niğbolu Kalesi önlerinde 798 (1396) yılında yapılan savaş.

NİLÜFER HATUN
I. Murad’ın annesi.

OSMAN II
Osmanlı padişahı (1618-1622).

OSMANLILAR / 1. Bölüm: Klasik Dönem
Batı Anadolu’nun kuzeyinde bir Türkmen beyliği olarak ortaya çıkıp üç kıtaya yayılan ve kurucusunun adıyla anılan Türk-İslâm dünyasında en uzun ömürlü devlet (1300-1922).

PARA
Ege denizinin güneybatısında Yunanistan’a bağlı Paros adasının Osmanlı dönemindeki adı.

RECEB PAŞA, Topal
Osmanlı sadrazamı.

RİDÂNİYE SAVAŞI
Osmanlılar’la Memlükler arasında 922 (1517) yılında yapılan meydan savaşı.

SAFRANBOLU
Karabük iline bağlı ilçe merkezi, tarihî kasaba.

SÂHİB GİRAY
Kırım hanı (1532-1551).

SÂLİH PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.

SARUHANOĞULLARI / 1. Bölüm
XIII. yüzyılın sonlarından XV. yüzyılın başlarına kadar Manisa ve yöresinde hüküm süren Türkmen beyliği ve hânedanı.

SELİM I
Yavuz lakabıyla tanınan Osmanlı padişahı (1512-1520).

SELİM II
Osmanlı padişahı (1566-1574).

SEMİZ AHMED PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.

SÜLEYMAN I / 1. Bölüm
Kanûnî unvanıyla tanınan Osmanlı padişahı (1520-1566).

SÜLEYMAN PAŞA
Osmanlı şehzadesi, Orhan Bey’in büyük oğlu.

ŞÂHİN GİRAY
Son Kırım hanı (1777-1782, 1783).

ŞAHKULU BABA TEKELİ
Antalya bölgesinde büyük bir isyan çıkaran Türkmen babası.

ŞEHÂBEDDİN PAŞA
Osmanlı veziri.

TARİH ENSTİTÜSÜ DERGİSİ
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Araştırmaları Enstitüsü’nün yayın organı.

TEKİNDAĞ, Şehabeddin
Osmanlı tarihçisi.

TİMURTAŞ PAŞA
Osmanlı beylerbeyi.

TRABZON / 1. Bölüm
Karadeniz bölgesinin Doğu Karadeniz bölümünde şehir ve bu şehrin merkez olduğu il.

TURAHAN BEY
Osmanlı akıncı beyi.

UÇ BEYİ
Türk devletlerinde sınır boylarındaki askerî grupların kumandanı, sancak beyi.

UMUR BEY
Aydınoğulları beyi (1334-1348).

VARNA MUHAREBESİ
Osmanlılar’la Macarlar’ın önderliğindeki Haçlı ordusu arasında 848 (1444) yılında yapılan meydan muharebesi.

YAMAK
Osmanlılar’da yardımcı askerî sınıflara verilen ad.

YAYA ve MÜSELLEM
Osmanlılar’da geri hizmet kıtalarından oluşan askerî teşkilât.

YÛNUS PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.

ZAĞANOS PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.

ZÂHİR el-ÖMER
Filistin’in kuzey kesiminde mahallî bir idare kuran aşiret reisi.