Müellifin telif ettiği maddeler veya madde bölümleri
ÂMİRÎ, Ebü’l-HasanFârâbî ile İbn Sînâ arasında yetişmiş, Horasan ve Mâverâünnehir bölgesinde büyük ün yapmış olan İslâm filozofu.
ARİSTOİslâm felsefesi üzerinde önemli etkileri olan İlkçağ Yunan filozofu.
BEYTÜLHİKMEOrtaçağ İslâm ilim ve kültür tarihinde tercüme ve yüksek seviyedeki ilmî araştırmaların yapıldığı merkezlere verilen ad.
BİTRÛCÎXII. yüzyılda yaşayan Endülüslü astronomi âlimi.
CÂBİR b. HAYYÂNİslâm kimyacılarının en ünlüsü, tabiat filozofu ve çok yönlü âlim.
DÂRÜLHİKMEFâtımîler’in propaganda amacıyla Kahire’de kurduğu kütüphane ve kültür merkezi.
ed-DÎN ve’d-DEVLEHıristiyan iken ihtida eden Ali b. Rabben et-Taberî’nin (ö. 247/861’den sonra) Hz. Muhammed’in peygamberliğini ispat için yazdığı eser.
ESÎREskiden uzayı doldurduğu, yıldız ve felekleri oluşturduğu sanılan havadan hafif, saydam ve esnek madde.
FÂRÂBÎ / 1. Bölümİslâm felsefesini metot, terminoloji ve problemler açısından temellendiren ünlü Türk filozofu.
FELSEFE / 1. BölümVarlık, bilgi ve değerler alanıyla ilgili problemleri akılcı, tenkitçi yöntemlerle inceleyen ve temellendiren sistemli fikrî faaliyetler bütünü.
FELSEFE-i ÛLÂTeorik felsefenin varlığı varlık olarak ele alan, Tanrı ve diğer fizik ötesi varlıkları ve tabii ilimlerin ilkelerini araştıran bölümü; ilk felsefe, metafizik.
FERGĀNÎAbbâsîler döneminin önde gelen matematikçi ve astronomlarından.
FİRDEVSÜ’l-HİKMEAli b. Rabben et-Taberî’nin (ö. 247/861’den sonra) İslâm tıbbının en eski kaynaklarından biri olan eseri.
İBN VAHŞİYYEX. yüzyılda yaşadığı kabul edilen mütercim, astrolog ve simyacı.
İBN ZÜHRX-XIII. yüzyıllarda Endülüslü Benî Zühr ailesinden yetişen hekimler.
el-İFÂDE ve’l-İ‘TİBÂRAbdüllatîf el-Bağdâdî’nin (ö. 629/1231) Mısır’ın coğrafî, sosyal ve kültürel yapısını konu alan eseri.
İHSÂÜ’l-ULÛMFârâbî’nin (ö. 339/950) ilimlerin tasnifine dair eseri.
İMKÂNOlabilirlik anlamında mantık ve felsefe terimi.
el-İMT‘ ve’l-MUÂNESEEbû Hayyân et-Tevhîdî’nin (ö. 414/1023) ilmî, edebî ve felsefî mahiyetteki sohbetleri içeren eseri.
KASÎDETÜ’l-BÜRDEMuhammed b. Saîd el-Bûsîrî’nin (ö. 695/1296 [?]) Hz. Peygamber için yazdığı ünlü kaside.
MÂ BA‘DE’t-TABÎAAristo’nun (ö. m.ö. 322) Metafizika’sının İslâm literatüründeki adı; varlık ve bilgi problemleriyle felsefenin bu problemleri inceleyen disiplini için kullanılan felsefe terimi.
MADDE / 1. BölümKâinatın kendisinden meydana geldiği şey, varlığın henüz şekil almamış belirsiz hali, sırf güç ve mutlak imkânı ifade eden cevher anlamında felsefe terimi.
MAKŪLÂTİnsan düşüncesinin ve varlığın en genel, en nihaî taksim ve tasnifini ifade eden terimler, kategoriler; bir önermede yüklemin konuya izâfe edilme tarzı anlamında mantık terimi.
MÂSERCEVEYHEmevîler döneminde yaşamış hekim ve mütercim.
el-MEDÎNETÜ’l-FÂZILAFârâbî’nin (ö. 339/950) felsefî sistemini bütün yönleriyle yansıtan temel eseri.
MEŞŞÂİYYEİslâm toplumunda Aristo sistemini temel alan felsefî hareketlere verilen ad.
MEVZÛOn kategoriden biri, bir önermede yüklemin öznesi ve konusu, her türlü sûreti kabul yeteneğine sahip ilk madde anlamında mantık ve felsefe terimi.
MİKYÂSÜ’n-NÎLNil nehri kenarında suyun seviyesini tesbit için yapılmış, içinde ölçüm düzeneği bulunan tesis.
MUFÂRİKĀTMaddeden bağımsız soyut cevherler anlamında felsefe terimi.
MUGALATAYanıltma amacıyla yapılan ve sonucu çelişik olan kıyas anlamında mantık terimi.
el-MUKĀBESÂTEbû Hayyân et-Tevhîdî’nin (ö. 414/1023) felsefî, dinî, ilmî ve edebî konularda şahit olduğu sohbet ve tartışmaların tutanağı mahiyetindeki eseri.
MÜFREDBir lafız hecelerine ayrıldığında hecelerin o lafzın delâlet ettiği anlamın bir kısmına delâlet etmemesini ifade eden mantık terimi.
el-MÜFREDÂTİbnü’l-Baytâr’ın (ö. 646/1248) Ortaçağ’ın en önemli botanik-farmakoloji kitabı.
MÜREKKEBBir lafzın hece veya elemanlarının bütünün delâlet ettiği anlamın bir kısmına delâletini ifade eden mantık terimi.
NİSBETKavramlar arasındaki ilişkiyi ifade eden mantık terimi.
ÖNERMEHüküm bildiren cümleler için kullanılan mantık terimi.
REVÂKIYYÛNHelenistik dönemde ortaya çıkan felsefe okulu, Stoacılar.
SEFTÎ Mısırlı astronomi ve matematik âlimi.
SOKRATAntik felsefede önemli bir dönüşüm gerçekleştiren Yunan filozofu.
SUDÛRVarlığın mutlak birden çıkıp bir sıra düzeni içinde evreni oluşturması anlamında felsefe terimi.
SÛRET / 1. BölümDuyu veya akılla algılanan bir şeyi o şey yapan öz ve ilke anlamında felsefe terimi.
SÜKÛNCismin mekândaki durağan hali veya hareketsizliği anlamında felsefe ve kelâm terimi.
ŞARTMantıkta iki önermeden birini diğerine bağlayan edat.
TABÎİYYÂTMeşşâî gelenekte tabiat ilimleri alanına giren konuları ve bunlara dair eserleri ifade eden bir terim.
TASAVVURBir şeyin zihindeki tasarımı ve kavramı; somut ya da soyut varlıklara ait düşünce anlamında mantık ve felsefe terimi.
TEHÂFÜTÜ’l-FELÂSİFEGazzâlî’nin (ö. 505/1111) İslâm Meşşâî felsefesini ve Yeni Eflâtuncu sudûr nazariyesini eleştirmek amacıyla yazdığı eser.
x
BAŞKA BİR MADDE GÖSTER