Kindî ve Fârâbî gibi ünlü filozoflarla Urmevî ve Merâgī gibi mûsiki nazariyecilerinin aritmetik, geometri ve astronomi ile birlikte “riyâzî ilimler” içerisinde ele aldıkları mûsiki, İslâm ve Türk kültürü ile olan bağı ölçüsünce TDV İslâm Ansiklopedisi’nde ele alınmış; bilimsel bir araştırma sahası olarak mûsikinin temel meseleleri, terimleri, tarihi ve tarzları ile önde gelen simaları ve bu kişilerce kaleme alınmış olan önemli eserler birer madde halinde okuyucuya sunulmuştur. Mûsiki ile ilgili maddeler içinde en geniş yeri biyografiler almakta, bunu sırasıyla mûsiki nazariyesine dair bilgiler, formlar, enstrüman bilgileri ve telif eserler takip etmektedir.

“Mûsiki” maddesinde disiplinin mahiyetine ve tarihine ilişkin verilen bilgilerden sonra, mûsikinin özel bir bilim dalı olarak İslâm dünyasında ortaya çıkışı ve günümüze dek geçirdiği evreler ele alınır. “Osmanlılar” ve “Türkiye” maddelerinde genel anlamda Türk mûsikisi, özelde dinî mûsiki müstakil bir bölüm olarak yer alır.

Tarihî süreç içerisinde çeşitli sebeplerle birbirlerinden ayrışmış “cami mûsikisi”, “tekke mûsikisi”, “halk mûsikisi”, “âşık mûsikisi” gibi tarzlar madde başlığı olarak okuyucuya takdim edilir; yine mûsikinin genel kavramlarından olan “âhenk”, “beste”, “meşk”, “nota”, “makam”, “usul” gibi terimler de ayrı ayrı işlenir.

TDV İslâm Ansiklopedisi pek çok mûsiki formu hakkında özlü bilgiler içermektedir. “Deyiş”, “kâr-ı nâtık”, “saz semâisi”, “şarkı”, “şuğul”, “türkü” gibi gerek dinî gerek din dışı mûsiki formları ansiklopedinin ilgi alanı içindedir.

Türk mûsikisi tarihinde ve onun etkili olduğu coğrafyalarda kullanılan müzik sistemlerinin temelini teşkil eden makamlar ve usuller TDV İslâm Ansiklopedisi’nde önemli yer tutar. “Acem-aşiran”, “hicaz”, “mâhur”, “sultânîyegâh”, “sûzinak” gibi yetmişi aşkın makam ile “ağır aksak”, “devr-i hindî”, “nîm-sofyan” gibi elliden fazla usulü birer madde olarak okumak mümkündür. Makam ve usul maddeleri perde ve dizi şemalarıyla zenginleştirilerek daha anlaşılır ve geniş bir yelpazeye hitap eder hale getirilmiştir. Nazarî bilgiler Arel-Ezgi-Uzdilek sistemi kullanılarak verilmiş, kısmen edvârlardaki makam ve usul bilgilerine değinilmiştir.

TDV İslâm Ansiklopedisi mûsikişinas biyografileri açısından oldukça zengin bir kaynaktır. Bunlar içerisinde XV. yüzyıldan Cumhuriyet dönemine uzanan geniş bir yelpazede klasik Türk mûsikisi ve halk mûsikisi sanatkârlarının yanında; İslâm ve Türk mûsikisi üzerinde etkileri olan Arap, Fars ve diğer bazı milletlerden de mûsikişinaslar yer almaktadır. “Muhammed b. Âişe”, “Ubeydullah b. Süreyc”, “Tuveys”, “İbnü’l-Müneccim”, “İbrâhim el-Mevsılî” gibi erken dönem mûsikişinasları; “Safiyyüddîn el-Urmevî”, “Abdülkādir-i Merâgī”, “Lâdikli Mehmed Çelebi” gibi klasik dönem nazariyatçı ve bestekârları; “Bezcizâde Mehmed Muhyiddin”, “Koğacızâde Mehmed Efendi”, “Şeştârî Murad Ağa”, “Vardakosta Ahmed Ağa”, “Buhûrîzâde Itrî Efendi”, “Derviş Ali Şîruganî”, “Kantemiroğlu (Dimitrie Cantemir)”, “Kazasker Mustafa İzzet”, “Nikogos Ağa”, “Hamâmîzâde İsmâil Dede”, “Hamparsum Limonciyan”, “Tanbûrî Cemil Bey”, “Hacı Ârif Bey”, “Tatyos Efendi”, “Rauf Yektâ Bey” gibi farklı yüzyıllardan Türk bestekâr, hânende ve mûsikişinaslar ile eserleri ve icralarıyla klasik Türk mûsikisini cumhuriyet dönemine taşımış “Halit Lemi Atlı”, “Abdülbaki Baykara”, “Kasımpaşalı Cemâleddin Efendi”, “Hüseyin Sadettin Arel”, “Süleyman Erguner”, “Sadi Hoşses”, “Sadettin Kaynak”, “Hâfız Burhan”, “Kâni Karaca”, “Bekir Sıtkı Sezgin” gibi hâfız, mevlidhan, bestekâr ve icracılar bunlardan bazılarıdır. Yine “Victor Mikhailovich Beliaev”, “Etem Ruhi Üngör”, “Muzaffer Sarısözen” ve “Sadi Yaver Ataman” gibi Türk mûsikisi araştırmacıları da ansiklopedide tanıtılmaktadır. “Kindî”, “Fârâbî”, “İbn Sînâ”, “Kutbüddîn-i Şîrâzî” gibi çok yönlü ilim adamları ve filozofların mûsiki nazariyatına yaptıkları katkılar ile “IV. Murad”, “III. Selim”, “Abdülaziz” gibi padişahların mûsikişinas yönlerine ilgili maddelerde temas edilmiştir.

Bunların yanında Türk mûsikisi literatürünün önde gelen eserlerinden Kitâbü’l-Edvâr, Câmiu’l-Elhân, Makāsıdü’l-Elhân, Mecmûa-i Sâz ü Söz, Atrabü’l-Âsâr, Defter-i Dervîşân ve Mûsiki Mecmuası gibi risâle, kitap ve dergilere de madde olarak yer verilmiştir.

Türk mûsikisinin icra edildiği sazlar da TDV İslâm Ansiklopedisi kapsamında incelenmiştir. “Davul”, “kanun”, “kemençe”, “kudüm”, “santur”, “tambur”, “kopuz” gibi birçok saz ve bunların kullanım alanları hakkında detaylı bilgiler her birinin ayrıca işlendiği maddelerde verilmiştir.

Mûsiki semâi bir ilim olduğundan biyografi, nazariyat, enstrüman ve form maddelerinin işitsel örnekler ile zenginleştirilmesi ve bu ilim dalındaki yeni tartışmaların ve gelişmelerin yeni madde yazımı veya bazı maddelerin yeniden ele alınması ile daha da mükemmelleştirilmesi öncelikli hedeftir.

Telif ve redaksiyon aşamalarında çoğunluğu Türkiye’den olmak üzere dünyanın çeşitli ülkelerinden iki bini aşkın araştırmacı ve ilim adamının katkıda bulunduğu TDV İslâm Ansiklopedisi’nin mûsiki maddeleri de alanında uzman kişilerce yazılmıştır. Makam ve usul maddelerinin büyük kısmı, mûsiki dünyamızın önemli şahsiyetleri Cinuçen Tanrıkorur, Alâeddin Yavaşça ve İsmail Hakkı Özkan tarafından kaleme alınmıştır. Biyografi maddelerinin yazarları arasında da Türk mûsikisi tarihinin önemli şahsiyetlerinden Nuri Özcan özellikle zikredilmelidir.